Plus500

Fundamentele analyse

Waar technische analyse zich richt op prijsdata zelf, kijkt fundamentele analyse naar de onderliggende economische en politieke factoren die van invloed zijn op valutakoersen. In essentie probeert fundamentele analyse de intrinsieke waarde of althans de waarschijnlijkheidsrichting van een valuta te bepalen aan de hand van macro-economische indicatoren, centrale bank beleid en geopolitieke ontwikkelingen. Voor forex is dit zeer relevant: valuta’s weerspiegelen de gezondheid en vooruitzichten van hele economieën. In dit onderdeel behandelen we de belangrijkste economische indicatoren, het cruciale centrale bank beleid (rentebesluiten) en enkele geopolitieke invloeden op forexmarkten.

Economische indicatoren (BBP, inflatie, werkloosheid, etc.)

Elke maand (soms per kwartaal) worden er talloze economische cijfers gepubliceerd door landen en regio’s. Deze macrocijfers zijn graadmeters voor de toestand van de economie en kunnen grote invloed hebben op valuta:

  • BBP (GDP – Bruto Binnenlands Product): Dit is de totale waarde van alle goederen en diensten die een land produceert, vaak gerapporteerd als groeipercentage (bijv. +2% jaar-op-jaar). Sterke BBP-groei duidt op een florerende economie, wat meestal positief is voor de munt (meer investeringen aantrekken, mogelijk strakker monetair beleid). Zwakke of negatieve groei (recessie) is negatief voor de valuta. BBP-cijfers komen per kwartaal, met tussentijdse ramingen. Grote afwijkingen van verwachting kunnen de munt flink bewegen.
  • Inflatie (CPI – Consumentenprijsindex, PPI – Producentenprijsindex): Inflatie geeft de stijging van het algemene prijspeil weer. Lage, stabiele inflatie is wenselijk; hoge inflatie ondermijnt de koopkracht en kan de centrale bank dwingen tot renteverhogingen. In forex is inflatie dubbel: te hoge inflatie is slecht voor een munt omdat de koopkracht daalt, maar het kan leiden tot hogere rente (als de centrale bank ingrijpt) wat juist weer muntversterkend kan zijn. Meestal zien we dat als inflatie langdurig boven doel ligt, de munt initieel kan verzwakken door economische zorgen, maar zodra de centrale bank een duidelijke hawkish houding aanneemt om inflatie te beteugelen, kan die munt weer aantrekken. Het inflatiecijfer (CPI) komt maandelijks en is een van de meest marktbepalende cijfers.
  • Werkloosheid & Banengroei: De gezondheid van de arbeidsmarkt is cruciaal. Lage werkloosheid en sterke banengroei (zoals gemeten door bijvoorbeeld de Non-Farm Payrolls (NFP) in de VS) indiceren een sterke economie en kunnen een munt versterken. Te krappe arbeidsmarkt kan echter ook inflatoir zijn (lonen stijgen). Hoge werkloosheid duidt op zwakte en kan monetaire stimulus noodzakelijk maken (muntverzwakkend). Cijfers: in de VS is NFP (banenrapport) elke eerste vrijdag van de maand een enorme marktbeweger voor USD. In Europa kijkt men naar werkloosheidspercentages per maand.
  • Detailhandelsverkopen (Retail Sales): Geeft inzicht in consumentenbestedingen. Consumentenuitgaven vormen in veel economieën (VS ~70% van BBP) het grootste deel van de economie. Sterke retail sales = goed teken, zwakke sales = waarschuwingssignaal. Wordt maandelijks gerapporteerd.
  • Inkoopmanagersindices (PMI’s): Snel barometers die maandelijks de stemming peilen bij bedrijfsinkopers in industrie en diensten. Waardes boven 50 duiden op groei, onder 50 op krimp. PMI’s worden scherp gevolgd omdat ze vroege indicaties geven van BBP-trends. Als bijvoorbeeld de PMI’s van de Eurozone sterk dalen en onder 50 zakken, kan de euro onder druk komen omdat recessie dreigt.
  • Handelsbalans, lopende rekening: Een land dat structureel een overschot heeft (meer export dan import) ziet doorgaans opwaartse druk op de munt (er is netto vraag naar die munt voor aankopen van goederen/diensten). Andersom, een groot tekort kan op termijn de munt verzwakken. Ook kapitaalstromen (investeringsstromen, portfolio investeringen) spelen een rol – daarom kijkt men liever naar de lopende rekening of zelfs volledige betalingsbalans. Echter, kortetermijn forexbewegingen worden hier niet zo direct door bepaald, het is meer achtergrond.
  • Overheidsbegroting en schuld: Grote tekorten en hoge staatsschuld kunnen vertrouwen in een munt schaden, zeker als financiering moeilijk wordt (zie extreme gevallen als hyperinflatie-landen). Bijv. politieke ruzies over schuldenplafond in de VS kunnen tijdelijk de USD verzwakken door onzekerheid. Ook kredietbeoordelingen door bureaus (S&P, Moody’s) op staatsobligaties kunnen effect hebben (een downgrade = negatieve muntreactie meestal).

Hoe bewegen deze cijfers de markt? Belangrijk om te beseffen: het gaat niet alleen om goed of slecht, maar vooral versus verwachting. Forexkoersen anticiperen op verwachte cijfers. Als de inflatie in Engeland verwacht wordt 9% te zijn en komt uit op 9,5%, zal het pond waarschijnlijk direct stijgen omdat traders speculeren dat de Bank of England de rente agressiever moet verhogen. “Beat or miss” van de consensus is vaak de trigger. Soms zijn ook details relevant (bijv. kerninflatie zonder energie, of looncomponent in banenrapport).

Fundamentele traders kijken naar de conjunctuurcyclus en proberen muntbewegingen te linken aan waar een economie zich bevindt. Bijvoorbeeld in de late cyclus: inflatie loopt op, centrale banken verhogen rente – munt kan in eerste instantie stijgen (hogere rente trekt kapitaal aan), maar als men vreest voor recessie draait het sentiment weer. Het is complex, maar de kern: sterkere economie en hoger vooruitzichtige rente = sterkere munt (ceteris paribus), zwakke economie en kans op renteverlaging/stimulering = zwakkere munt.

Centrale banken en rentebesluiten

Centrale banken hebben wellicht de grootste invloed op valutawaarden via hun monetair beleid. In het bijzonder: de rentevoet die een centrale bank hanteert (beleidsrente) en haar verdere maatregelen (zoals kwantitatieve verruiming of verkrapping).

Belangrijke centrale banken in forex en hun munteenheid:

  • Federal Reserve (Fed) – Verenigde Staten (USD)
  • Europese Centrale Bank (ECB) – Eurozone (EUR)
  • Bank of England (BoE) – Verenigd Koninkrijk (GBP)
  • Bank of Japan (BoJ) – Japan (JPY)
  • Swiss National Bank (SNB) – Zwitserland (CHF)
  • Bank of Canada (BoC) – Canada (CAD)
  • Reserve Bank of Australia (RBA) – Australië (AUD)
  • Reserve Bank of New Zealand (RBNZ) – Nieuw-Zeeland (NZD)
  • … en zo zijn er nog meer voor andere landen.

De centrale bank stelt periodiek de beleidsrente vast (bijv. Fed Funds Rate, ECB deposito-rente). Deze korte rente is als het ware de prijs van geld in die economie. Algemeen geldt: een hogere rente maakt een munt aantrekkelijker voor beleggers (meer rendement op deposito’s, obligaties), waardoor de munt geneigd is in waarde te stijgen. Omgekeerd, lage of verlaagde rente = minder aantrekkelijk, munt kan verzwakken. Dit is echter sterk afhankelijk van wat al verwacht was en van het bredere plaatje (verlagen rente kan soms munt versterken als het recessie voorkomt, etc.).

Centrale banken bewegen niet zomaar de rente; ze reageren op inflatie, groei en financiële stabiliteit. In tijden van hoge inflatie zullen ze de rente verhogen (monetaire verkrapping) – dit noemt men hawkish beleid. In tijden van economische krimp of financiële crisis verlagen ze rente of doen aan quantitative easing (QE, obligaties opkopen om langlopende rentes te drukken) – dovish beleid.

Rentebesluiten (meetings): Elke 4-8 weken hebben de meeste grote CB’s een beleidsvergadering. Deze zijn hoogtepunten voor forex. De beslissing zelf (verhoging, verlaging of gelijk houden) is belangrijk, maar vaak nog belangrijker is de forward guidance: wat zeggen ze over toekomstige beleidskoers? Centrale banken communiceren via verklaringen en persconferenties. Als de Fed bijvoorbeeld de rente met 0,25% verhoogt (zoals verwacht) maar in de persconferentie hint dat er meer verhogingen aankomen dan de markt dacht, zal de dollar waarschijnlijk sterk stijgen (hawkish verrassing). Andersom, een hint dat men bijna klaar is met verkrappen kan USD doen dalen.

Interest rate differentials: Uiteindelijk kijken valutahandelaren veel naar renteverschil tussen twee valuta. Bijvoorbeeld het verschil tussen de Amerikaanse en Europese rente stuurt vaak EUR/USD. Als de Fed veel agressiever is dan de ECB (hogere rente in VS), dan heeft USD een yield-voordeel en neigt EUR/USD te dalen (sterkere USD). Dit is direct ook de kern van de carry trade (waarover later meer): lenen in lage rente valuta, investeren in hoge rente valuta.

Voorbeelden: In 2022 zagen we wereldwijd snel stijgende inflatie. De Fed verhoogde de rente van ~0% naar ~4%+ in rap tempo, sneller dan bijvoorbeeld de ECB. Dit droeg bij aan een zeer sterke dollar – EUR/USD zakte dat jaar zelfs onder pariteit omdat de renteverschillen groeiden en de USD als veilige haven fungeerde. Een ander voorbeeld: Japan heeft al lange tijd 0 of negatieve rente, terwijl andere regio’s soms hogere rentes hebben. Daardoor is de yen traditioneel zwakker in tijden van “normale” condities, want het is een populaire funding currency (lage rentekosten om JPY te lenen en te investeren in bijv AUD of USD). Echter, als paniek toeslaat, repatriëren Japanse beleggers geld en is de yen gewild als veilige haven, wat dat effect weer teniet kan doen.

Samengevat: Volg het nieuws en de toon van centrale banken. Zelfs uitspraken van centrale bankiers (in speeches of interviews) kunnen forex bewegen als ze de verwachtingen bijstellen. Een gezegde: “Don’t fight the Fed” – in forex vertaalt dat zich naar meebewegen met de grote monetaire trends tenzij je goede reden hebt voor het tegendeel.

Geopolitieke invloeden

Naast economie en beleid spelen ook politiek en geopolitiek een rol in valutamarkten. Hier gaat het om ontwikkelingen als:

  • Verkiezingen en regeringswissels: Grote verkiezingen kunnen onzekerheid geven (wat meestal negatief is voor de munt). Bijvoorbeeld het Brexit-referendum in 2016 veroorzaakte een zware daling van het Britse pond vanwege de verwachte economische impact en onzekerheid. Verkiezing van een zeer marktvriendelijke leider kan juist positief werken. In de VS kan een presidentsverkiezing invloed hebben op de USD, maar vaak is dat indirect via verwachte beleidswijzigingen (belasting, handelsoorlogen, etc.).
  • Beleid en wetten: Denk aan fiscale stimuluspakketten, begrotingscrises of handelsbeleid. Een land dat plots grootschalige stimulus aankondigt kan tijdelijke muntverzwakking zien (door begrotingstekort), maar als het de economie heel erg helpt misschien later muntsterkte. Handelsconflicten (zoals de VS-China handelsoorlog) kunnen direct valuta’s raken: bijv. de Chinese yuan verzwakte toen de VS importtarieven invoerde, en veilige havens als CHF en JPY stegen door de zorgen.
  • Oorlogen en internationale spanningen: Conflicten kunnen risk-off bewegingen uitlokken op financiële markten. In risk-off situaties zie je vaak dat beleggers vluchten naar veilige havens: typisch de USD, JPY en CHF. Zo steeg de dollar en de frank bij escalatie van de Oekraïne-crisis, terwijl munten van dichtbij betrokken regio’s (zoals de euro en Poolse zloty) verzwakten. Oorlog in een olieproducerend land kan de olieprijs opdrijven, wat doorwerkt in bijvoorbeeld de Canadese dollar (CAD is positief gecorreleerd met olie). Een zeer recent voorbeeld: de Russische roebel crashte na de invasie in Oekraïne door sancties en het wegvallen van buitenlands vertrouwen.
  • Internationaal kapitaal en schuldencrises: Landen met veel buitenlandse schulden (vaak in USD) kunnen in problemen komen als hun munt verzwakt of als de VS rente stijgt. Dit kan druk zetten op valuta’s van opkomende markten. Een default of herstructurering in één land (bv. Argentinië) kan contagion veroorzaken naar vergelijkbare economieën – hun valuta komen ook onder druk.
  • Central bank onverwachte acties: Hoewel dit eigenlijk monetair is, noem ik het hier: soms grijpen centrale banken in op FX-markten direct. De SNB bijvoorbeeld heeft in het verleden direct CHF gekocht of verkocht om de frank te managen (zeker tijdens de periode dat ze een EUR/CHF floor van 1.20 verdedigden). Wanneer zo’n interventie plaatsvindt of dreigt, kan de markt zeer schokkerig reageren. Een beroemd geval was op 15 jan 2015 toen de SNB plots die floor losliet; CHF steeg in minuten met ~20% tegen euro, talloze traders en brokers gingen failliet. Het punt: geopolitiek en onverwachte beleidsgrepen kunnen extreme volatiliteit veroorzaken.
  • Sentiment en globale risico-apetijt: Dit is wat abstracter maar belangrijk: soms bewegen alle riskante assets (aandelen, hoogrentende valuta’s zoals AUD, NZD, EM currencies) in één richting tegenover veilige havens door algemene stemming. In een bullishe, optimistische markt zullen munten als AUD, NZD, CAD etc. goed presteren en de JPY/CHF achterblijven of verzwakken. In een paniekerige sfeer gebeurt het omgekeerde. Dit sentiment kan door van alles aangewakkerd worden (van pandemie tot bankencrisis tot oorlog), en een forextrader moet zich bewust zijn van de algemene toon, want die kan tijdelijk fundamentele waarderingen overschaduwen.

Voor kortetermijnspeculatie wenden veel traders zich tot technische analyse, omdat nieuws en fundamentals al in de prijs verwerkt zitten of op willekeurige momenten komen. Maar voor middellange tot lange termijn bewegingen in forex (weken, maanden, jaren) zijn fundamentele factoren vaak doorslaggevend. Een effectieve forex-trader zal beide benaderingen combineren: bijvoorbeeld technische analyse gebruiken voor timing van entries en exits, maar fundamentele achtergrond meenemen om de context te begrijpen en om grote risico’s (zoals belangrijke nieuwsberichten) te managen. Het is raadzaam om ten minste de economische kalender in de gaten te houden; weet wanneer grote cijfers of centrale bank meetings zijn, zodat je niet compleet verrast wordt midden in een trade.

Door de economische indicatoren, monetaire beleidscyclus en geopolitieke ontwikkelingen te volgen kun je beter inschatten waarom een valuta trend op de lange termijn zoals hij doet, en of een bepaalde trend gerechtvaardigd is of wellicht rijp voor ommekeer als fundamentals draaien. Zo combineer je het beste van twee werelden in je handelsbeslissingen.

Zoek de beste broker voor u!Vergelijk alle brokers Naar vergelijker
Disclaimer - Handelen brengt risico's met zich mee. CFD's zijn complexe instrumenten en brengen vanwege de hefboomwerking een hoog risico met zich mee om snel geld te verliezen. Tussen 74-89% van de rekeningen van particuliere beleggers verliest geld bij het handelen in CFD's. U moet overwegen of u begrijpt hoe CFD's werken en of u het zich kunt veroorloven om het hoge risico te lopen uw geld te verliezen.
Sluiten [x]
Beleggen in grondstoffen zoals gas, olie & tarwe? Beleg via een social trading netwerk van Etoro en profiteer van de kennis van anderen!
Bezoek Etoro!
Toch direct starten met beleggen in grondstoffen of aandelen via het Etoro social trading netwerk?