Waar technische analyse zich richt op prijsdata zelf, kijkt fundamentele analyse naar de onderliggende economische en politieke factoren die van invloed zijn op valutakoersen. In essentie probeert fundamentele analyse de intrinsieke waarde of althans de waarschijnlijkheidsrichting van een valuta te bepalen aan de hand van macro-economische indicatoren, centrale bank beleid en geopolitieke ontwikkelingen. Voor forex is dit zeer relevant: valuta’s weerspiegelen de gezondheid en vooruitzichten van hele economieën. In dit onderdeel behandelen we de belangrijkste economische indicatoren, het cruciale centrale bank beleid (rentebesluiten) en enkele geopolitieke invloeden op forexmarkten.
Elke maand (soms per kwartaal) worden er talloze economische cijfers gepubliceerd door landen en regio’s. Deze macrocijfers zijn graadmeters voor de toestand van de economie en kunnen grote invloed hebben op valuta:
Hoe bewegen deze cijfers de markt? Belangrijk om te beseffen: het gaat niet alleen om goed of slecht, maar vooral versus verwachting. Forexkoersen anticiperen op verwachte cijfers. Als de inflatie in Engeland verwacht wordt 9% te zijn en komt uit op 9,5%, zal het pond waarschijnlijk direct stijgen omdat traders speculeren dat de Bank of England de rente agressiever moet verhogen. “Beat or miss” van de consensus is vaak de trigger. Soms zijn ook details relevant (bijv. kerninflatie zonder energie, of looncomponent in banenrapport).
Fundamentele traders kijken naar de conjunctuurcyclus en proberen muntbewegingen te linken aan waar een economie zich bevindt. Bijvoorbeeld in de late cyclus: inflatie loopt op, centrale banken verhogen rente – munt kan in eerste instantie stijgen (hogere rente trekt kapitaal aan), maar als men vreest voor recessie draait het sentiment weer. Het is complex, maar de kern: sterkere economie en hoger vooruitzichtige rente = sterkere munt (ceteris paribus), zwakke economie en kans op renteverlaging/stimulering = zwakkere munt.
Centrale banken hebben wellicht de grootste invloed op valutawaarden via hun monetair beleid. In het bijzonder: de rentevoet die een centrale bank hanteert (beleidsrente) en haar verdere maatregelen (zoals kwantitatieve verruiming of verkrapping).
Belangrijke centrale banken in forex en hun munteenheid:
De centrale bank stelt periodiek de beleidsrente vast (bijv. Fed Funds Rate, ECB deposito-rente). Deze korte rente is als het ware de prijs van geld in die economie. Algemeen geldt: een hogere rente maakt een munt aantrekkelijker voor beleggers (meer rendement op deposito’s, obligaties), waardoor de munt geneigd is in waarde te stijgen. Omgekeerd, lage of verlaagde rente = minder aantrekkelijk, munt kan verzwakken. Dit is echter sterk afhankelijk van wat al verwacht was en van het bredere plaatje (verlagen rente kan soms munt versterken als het recessie voorkomt, etc.).
Centrale banken bewegen niet zomaar de rente; ze reageren op inflatie, groei en financiële stabiliteit. In tijden van hoge inflatie zullen ze de rente verhogen (monetaire verkrapping) – dit noemt men hawkish beleid. In tijden van economische krimp of financiële crisis verlagen ze rente of doen aan quantitative easing (QE, obligaties opkopen om langlopende rentes te drukken) – dovish beleid.
Rentebesluiten (meetings): Elke 4-8 weken hebben de meeste grote CB’s een beleidsvergadering. Deze zijn hoogtepunten voor forex. De beslissing zelf (verhoging, verlaging of gelijk houden) is belangrijk, maar vaak nog belangrijker is de forward guidance: wat zeggen ze over toekomstige beleidskoers? Centrale banken communiceren via verklaringen en persconferenties. Als de Fed bijvoorbeeld de rente met 0,25% verhoogt (zoals verwacht) maar in de persconferentie hint dat er meer verhogingen aankomen dan de markt dacht, zal de dollar waarschijnlijk sterk stijgen (hawkish verrassing). Andersom, een hint dat men bijna klaar is met verkrappen kan USD doen dalen.
Interest rate differentials: Uiteindelijk kijken valutahandelaren veel naar renteverschil tussen twee valuta. Bijvoorbeeld het verschil tussen de Amerikaanse en Europese rente stuurt vaak EUR/USD. Als de Fed veel agressiever is dan de ECB (hogere rente in VS), dan heeft USD een yield-voordeel en neigt EUR/USD te dalen (sterkere USD). Dit is direct ook de kern van de carry trade (waarover later meer): lenen in lage rente valuta, investeren in hoge rente valuta.
Voorbeelden: In 2022 zagen we wereldwijd snel stijgende inflatie. De Fed verhoogde de rente van ~0% naar ~4%+ in rap tempo, sneller dan bijvoorbeeld de ECB. Dit droeg bij aan een zeer sterke dollar – EUR/USD zakte dat jaar zelfs onder pariteit omdat de renteverschillen groeiden en de USD als veilige haven fungeerde. Een ander voorbeeld: Japan heeft al lange tijd 0 of negatieve rente, terwijl andere regio’s soms hogere rentes hebben. Daardoor is de yen traditioneel zwakker in tijden van “normale” condities, want het is een populaire funding currency (lage rentekosten om JPY te lenen en te investeren in bijv AUD of USD). Echter, als paniek toeslaat, repatriëren Japanse beleggers geld en is de yen gewild als veilige haven, wat dat effect weer teniet kan doen.
Samengevat: Volg het nieuws en de toon van centrale banken. Zelfs uitspraken van centrale bankiers (in speeches of interviews) kunnen forex bewegen als ze de verwachtingen bijstellen. Een gezegde: “Don’t fight the Fed” – in forex vertaalt dat zich naar meebewegen met de grote monetaire trends tenzij je goede reden hebt voor het tegendeel.
Naast economie en beleid spelen ook politiek en geopolitiek een rol in valutamarkten. Hier gaat het om ontwikkelingen als:
Voor kortetermijnspeculatie wenden veel traders zich tot technische analyse, omdat nieuws en fundamentals al in de prijs verwerkt zitten of op willekeurige momenten komen. Maar voor middellange tot lange termijn bewegingen in forex (weken, maanden, jaren) zijn fundamentele factoren vaak doorslaggevend. Een effectieve forex-trader zal beide benaderingen combineren: bijvoorbeeld technische analyse gebruiken voor timing van entries en exits, maar fundamentele achtergrond meenemen om de context te begrijpen en om grote risico’s (zoals belangrijke nieuwsberichten) te managen. Het is raadzaam om ten minste de economische kalender in de gaten te houden; weet wanneer grote cijfers of centrale bank meetings zijn, zodat je niet compleet verrast wordt midden in een trade.
Door de economische indicatoren, monetaire beleidscyclus en geopolitieke ontwikkelingen te volgen kun je beter inschatten waarom een valuta trend op de lange termijn zoals hij doet, en of een bepaalde trend gerechtvaardigd is of wellicht rijp voor ommekeer als fundamentals draaien. Zo combineer je het beste van twee werelden in je handelsbeslissingen.
