Forex wordt verhandeld in valutaparen. Een paar bestaat uit een basismunt (base currency) en een quotemunt (counter currency). Bijvoorbeeld in EUR/USD is de euro de basismunt en de Amerikaanse dollar de quote. De notering EUR/USD = 1,10 betekent dat 1 euro 1,10 Amerikaanse dollar waard is. Als deze koers stijgt naar 1,15 is de euro sterker geworden (je krijgt meer dollars voor één euro), en als hij daalt naar 1,05 is de euro verzwakt ten opzichte van de dollar.
Valutaparen zijn grofweg in te delen in drie categorieën:
Overzicht: Hieronder een samenvatting van de categorieën met voorbeelden:
Categorie |
Beschrijving |
Voorbeelden valutaparen |
---|---|---|
Majors |
Belangrijkste paren, altijdn liquiditeit, kleinste spreads. |
EUR/USD, GBP/USD, USD/JPY, USD/CHF, AUD/USD, USD/CAD, NZD/USD |
Minors (crosses) |
Pairs van grote valuta’s zonder USD; nog liquide maar iets grotere spreads dan majors. |
EUR/GBP, EUR/JPY, GBP/CHF, AUD/NZD, EUR/CAD, GBP/JPY |
Exotics (exoten) |
Paren met opkomende/minder verhandelde valuta; lage liquiditeit, grote spreads, hogere volatiliteit. |
USD/TRY, EUR/PLN, USD/ZAR, USD/INR, AUD/MXN, EUR/HUF |
Een valutapaarprijs (wisselkoers) geeft aan hoeveel eenheden van de quotemunt gelijk zijn aan 1 eenheid van de basismunt. Bijvoorbeeld: bij EUR/USD = 1,1000 krijg je 1,10 USD voor 1 EUR. Stijgt EUR/USD naar 1,1200, dan is de euro duurder geworden ten opzichtollar (je krijgt nu 1,12 USD per euro). Valutakoersen bewegen continu op basis van vraag en aanbod in de markt.
Notatrde: Forexkoersen worden vaak weergegeven met vier of vijf decimalen. De kleinste stap in de koers noemt ** (percentage in point). Voor de meeste major pairs is 1 pip = 0,0001 (bij JPY-paren, die meestal met twee decimaled worden, is 1 pip = 0,01). Als GBP/USD gaat van 1,3050 naar 1,3100, dan zegt men dat het 50 pips gestegen is. Pip-waardes zijn belangrijk om winst/verlies te berekenen en om risico te managen. Bijvoorbeeld, bUSD (100.000 EUR) is 1 pip ongeveer $10 waard. Bij 0,1 lot is 1 pip ~$1 waard, etc.
Bied- en laatprijs (bid/ask): Voor elk valutapaar geeft de broker twee ko*bid** (biedprijs) is de prijs waartegen je kunt verkopen (de broker koopt van jou), de ask (laatprijs) is de prijs waartegen je kunt kopen (de broker verkoopt aan jou). Het verschil hiertussen heet de spread. Bijvoorbeeld: EUR/USD 1,1000/1,1002 betekent een spread van 0,0002 = 2 pips. Spread is een kostencomponent; je begint een nieuwes “in de min” omdat je bij aankoop iets boven de middenkoers betaalt en bij verkoop iets eronder krijgt. Liquiditeit en brokercondities bepalen de spread. Majors kunnen spreads <1 pip hebben bij goede broksoms tientallen pips.
Hoe komt een koers tot stand? In de decentrale for koers tot stand door de interactie van talloze partijen: banken, fondsen, bedrijven, overheden die voortdurend valuta wisselen. Grosso modo is een wisselkoers een weerspiegeling van de relatieve waardering van twee economieën. Verwachten handelaren dat economie A sterker groeit of hogere rente zal bieden dan economie B, dan zal munt A waarschijnlijk appreciëren tegen munt B. Uiteraard spelen op korte termijn ook veel andere factoren en technische handel een rol. Maar het belangrijkste is: vraag naar een valuta drijft de koers op, aanbod drukt de koers omlaag. Centraal in forex trading staat dus in feite het inschatten of vraag of aanbod voor een munt zal toenemen of afnemen.
In forex heb je geen orderboek dat voor iedereenurs. Het interbancaire netwerk genereert continu bied-en-laat quotes. Retail traders zien hiervan een afgeleide via hun bn je vaak op level 2 of via ECN-accounts enige marktdiepte zien bij sommige brokers. Voor de meeste strategische beslissingen is dit echter niet nodig; men werkt met prijsgegevens in de grafiek.
**Lverwijst naar hoe actief een valutapaar verhandeld wordt en hoe makkelijk je tegen de gewenste prijs kunt kopen/verkopen zonder de marktajors zijn zeer liquide: voor EUR/USD zijn er op elk moment grote hoeveelheden beschikbaar, waardoor zelfs orders van miljoenen nauwelijks de prijs beïnvloeden. Hoteit leidt tot strakke spreads en betere prijsstabiliteit. Bij exoten is de liquiditeit laag; grote orders kunnen de koers merkbaar bewegen, en in rustige uren kunnen er weinig tegenpartijen zijn.
De spread zoals eerlateerd aan liquiditeit. Hoe meer partijen actief handelen en quotes afgeven, des te kleiner de spread doorgaans. Bij exotische paren of tijdens illiquide periodes (bijv. vlak na sluiting New York voor Azië opent, of rond feestdagen) kunnen spreads flink uitwaaieren. Tip: let op rond belangrijke nieuwsmomenten (zoals rentebesluit of NFP banenrapport) – spreads kunnen tijdelijk toenemen door onzekerheid.
Volatiliteit is de mate van bewegelijkheid van een koers. Sommige valuta’s bewegen van nature meer dan andere. Bijvoorbeeld, EUR/USD en EUR/CHF staan bekend als relatief stabiel (lage volatiliteit), terwijl paren met de JPY of emerging markets vaak volatieler zijn. Volatiliteit komt voort uit economische verschillen (bijv. een munt van een land met hyperinflatie zal erg volatiel zijn), maar ook uit marktsentiment. Zo worden de JPY en CHF gezien als safe haven valuta’s die juist stijgen bij globale paniek, wat scherpe bewegingen kan geven in JPY- en CHF-paren tijdens crises.
Voor traders is volatiliteit een dubbel gegeven: je hebt beweging nodig om winst te kunnen maken, maar té wilde beweging maakt het onvoorspelbaar en riskant. Een handige maat is de gemiddelde dagrange (in pips) van een paar – deze geeft aan hoeveel pips een paar op een gemiddelde dag beweegt. Bijvoorbeeld, als GBP/JPY gemiddeld 150 pips per dag beweegt en EUR/USD 60 pips, dan weet je dat GBP/JPY “sneller” is en misschien een wat ruimere stop-loss vergt.
Tot slot is er een fenomeen dat bepaalde tijden van de dag de volatiliteit hoger ligt (bijvoorbeeld overlap van Londen/New York sessie) en dat in Aziatische sessie sommige paren (zoals USD/JPY) actiever zijn dan andere. Hier kan een actieve trader rekening mee houden bij het plannen van trades.
Hoewel deze gids focust op forex (valuta), is het goed te beseffen dat veel forex brokers via hetzelfde platform ook CFD’s op andere markten aanbieden. Dit biedt extra kansen voor wie naast valuta’s ook wil speculeren op bijvoorbeeld aandelenindexen, edelmetalen of cryptomunten, zonder daarvoor een apart account te hoeven openen. Enkele populaire alternatieve markten via CFD’s:
Voor jou als handelaar betekent dit dat je binnen één account kunt schakelen tussen verschillende markten. Zie je geen setup in forex, maar wel een mooie trend in goud of de S&P500? Dan kun je daarop inspelen. De kernprincipes (technische analyse, risicobeheer) zijn vergelijkbaar, maar je moet natuurlijk wél begrijpen wat de drijfveren zijn van die markt. Zo wordt olie bijvoorbeeld beïnvloed door OPEC-besluiten en voorradenrapporten, terwijl goud gevoelig is voor renteontwikkelingen en dollarbewegingen.
Je primaire instrumenten - de majors - bieden de meest efficiënte handelsomgeving, minors geven extra mogelijkheden, exoten zijn specialistisch. Begrijp hoe koersen tot stand komen en hoe liquiditeit, spread en volatiliteit samenhangen. Via CFD’s kun je bovendien breder handelen dan alleen forex, wat diversificatie en extra kansen biedt, mits je de specifieke eigenschappen en risico’s van die markten kent.